ปุ๋ยอินทรีย์ เป็นสารประกอบอินทรีย์ที่มีธาตุอาหารพืชเป็นองค์ประกอบที่มาจากอินทรีย์วัตถุชนิดต่างๆ ได้แก่ซากพืช ใบไม้ มูลสัตว์ หมักย่อยสลายจนเกิดสารอาหารที่พืชต้องการ ปุ๋ยอินทรีย์ ซึ่งแบ่งเป็น ปุ๋ยคอก ปุ๋ยหมก ปุ๋ยพืชสด และปุ๋ยชีวภาพ ซึ่งปุ๋ยแต่ละชนิดจะมีประโยชน์และสรรพคุณที่แตกต่างกัน แต่ประการหลัก คือ จะช่วยให้พืชผลเจริญงอกงามดี
ต้นไม้ทุกชนิดต้องการอาหารเพื่อการเจริญเติบโต เช่นเดียวกับต้องการแสงแดดและน้ำ พูดง่ายๆ เราต้องใส่ปุ๋ยในไร่นา แปลงผัก สวนสวย พืชผลจึงจะงามดี ปุ๋ยอินทรีย์ เปรียบเสมือนโรงงานแปรสภาพธาตุอาหารที่ในดินให้กลับมาอยู่ในรูปของปุ๋ย ซึ่งรากพืชสามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้ นี่คือเหตุผลหนึ่งที่ “ปุ๋ย” กลายเป็นสิ่งที่ขาดไม่ได้
น้ำหมักผลไม้ :
สูตรม.เกษตร กำแพงแสน บำรุงต้นช่วยให้พืชเจริญเติบโตได้ดี
ส่วนผสม ฝรั่ง 64 กก.,มะละกอ 8 กก.,แตงไทย 8 กก.,กากน้ำตาล 20 กก.,น้ำ 20 ลิตร ,สารเร่ง (พด.2) 2 ซอง
วิธีทำ หั่นผลไม้ให้เป็นชิ้นเล็ก ใส่ถังหมักขนาด 120 ลิตร ละลายกากน้ำตาลในน้ำสะอาด 20 ลิตร ใส่ พด.2 คนให้เข้ากัน เทส่วนผสมทั้งหมดใส่ถังหมัก ปิดฝาถังให้แน่น เปิดฝาคนทุกๆ 3 วัน เมื่อครบ 45 วัน นำมากรองด้วยผ้ามุ้งสีฟ้า เอาเฉพาะน้ำจะได้น้ำหมักชีวภาพ 100 ลิตร
วิธีใช้ ใช้น้ำหมักผสมน้ำ ในอัตรา 1:500 รดผักจนถึงเก็บเกี่ยวทุกสัปดาห์ นำเมล็ดพันธุ์มาแช่จะงอกเร็วขึ้น 20-30% รากยาวกว่า ต้นกล้ายาวกว่าการงอกแบบธรรมดา
น้ำหมักปลา :
สูตรกรมพัฒนาที่ดิน บำรุงต้น ช่วยให้ออกดอกเร็ว
ส่วนผสม ปลาหรือเศษปลาหมัก 40 กก. ,กากน้ำตาล 20 กก. 3. หัวเชื้อปุ๋ยหมักซุปเปอร์ พด.2 1 ถุง
วิธีทำ -หัวเชื้อปุ๋ยหมักซุปเปอร์ พด.2 มาละลายในน้ำอุ่น 20 ลิตร ผสมลงในถังหมัก 200 ลิตร พร้อมปลาหมัก 40 กก.และกากน้ำตา 20 กก. เติมน้ำสะอาด 80% ของถังด้วยแผ่นไนล่อนป้องกันแมลงก่อนปิดฝา หมักไว้ประมาณ 25–30 วัน หมั่นคนอย่างน้อยวันละ 2–3 ครั้ง
วิธีใช้ พ่นทางใบ ใช้ปุ๋ยน้ำ 1 ลิตรต่อน้ำ 100-150 ลิตรปริมาณการพ่น 7-10 วัน/ครั้ง ใช้ราดลงดิน ราดโคน ใช้ปุ๋ยน้ำ 1 ลิตร ต่อน้ำ 50 ลิตรปริมาณการใช้อย่างน้อยปีละ 3-4 ครั้งหรือ 30-40 วัน/ครั้ง
น้ำหมักฮอร์โมนไข่ :
สูตรสวนเกษตรดาดฟ้า สำนักงานเขตหลักสี่ เร่งดอกให้ติดดอกได้เร็ว มีความสมบูรณ์
ส่วนผสม
ไข่ไก่ 1 กก. ( 16ฟอง ) ,หัวเชื้อจุลินทรีย์เหง้ากล้วย 1 ลิตร ,กากน้ำตาล 1 ลิตร ,น้ำมะพร้าวอ่อน 2 ลูก , ลูกแป้ง 1 ลูก
วิธีทำ:
ตอกไข่ไก่ 1 กก.เอาเฉพาะเนื้อไข่ นำส่วนผสมทั้งหมด หัวเชื้อจุลินทรีย์เหง้ากล้วย 1 ลิตร กากน้ำตาล 1 ลิตร น้ำมะพร้าวอ่อน 2 ลูก ลูกแป้ง 1 ลูก มาผสมกันในถังหมัก หมักทิ้งไว้ 30 วัน เป็นอันใช้ได้
วิธีใช้:
ผสมฮอร์โมนไข่ 2 ช้อนโต๊ะ ต่อน้ำ 5 ลิตร ฉีดรดต้นไม้ตอนที่ยังไม่ออกดอก หากต้นไม้เริ่มออกดอกใช้เพียง 1 ช้อนโต๊ะ ต่อน้ำ 5 ลิตร หากใช้มากเกินไปจะทำให้ดอกร่วงได้
ปุ๋ยหมักไม่พลิกกองในวงตาข่าย :
สูตรวิทยาลัยแม่โจ้
วิธีทำ นำเศษพืช 4 ส่วน ขี้วัว 1 ส่วน วางทับเป็นชั้นบางๆ ในวงตาข่ายเส้นผ่าศูนย์กลาง 1 เมตร แล้วรดน้ำทุกชั้น แต่ละชั้นให้มีความชื้น
วิธีดูแล
1 รดน้ำนอกกองปุ๋ยวันละครั้ง ไม่ให้มีน้ำไหลนอง ครบ 10 วันใช้ไม้แทงกองปุ๋ยให้เป็นรูลึกถึงข้างล่างแล้วกรอกน้ำลงไป ห่างกัน 40 เซนติเมตร จากนั้นปิดรูเก็บความชื้น
2 ครบ 60 วัน หยุดให้ความชื้น ทิ้งไว้ในกองปุ๋ยให้แห้ง 1 เดือน หรือกระจายให้มีความหนา 20–30 ซม. จะแห้งภายใน 3–4 วัน
ปุ๋ยหมักมูลไส้เดือน : สูตรลุงรีย์
วิธีทำ โรยแกลบข้าวรองพื้นกะละมังที่เจาะรู รองก้นด้วยแกลบเพื่อ เทเศษผักหั่นให้เป็นชิ้นเล็กๆ มูลวัวที่แช่น้ำไว้ก่อน และอาหารจากบ้านไส้เดือนอันเก่า รดน้ำให้ชื้น แล้วปล่อยไส้เดือนลงดิน คลุมด้วยมุ้งพรางแสงสีดำ
ปุ๋ยหมักเศษอาหารในท่อ : สูตรจากหนังสือ ปุ๋ยอินทรีย์
วิธีทำ
1 ใส่เศษอาหาร เศษข้าว เศษผัก ผสมกับมูลสัตว์ และเศษใบไม้ อย่างละ 1 ส่วนลงในถัง ผสมคลุกเคล้าให้ทั่วแล้วปิดฝาบ่อ ระยะแรกไม่ต้องเติมน้ำเนื่องจากเศษอาหารมีความชื้นสูง หากวันถัดไปมีเศษอาหารอีกก็ผสมมูลสัตว์และเศษใบไม้ในอัตราส่วนเดิม ใส่ลงในถังได้อีก
2 ใช้ไม้คนส่วนผสมให้คลุกเคล้ากันทุกวัน วันละ 1-2 ครั้ง ในช่วง 3-10 วันแรกอาจมีความร้อนเกิดขึ้น เนื่องจากจุลินทรีย์คายความร้อนออกมาเพื่อทำปฏิกิริยาย่อยสลาย หากความชื้นลดลงเกือบแห้ง ควรพรมน้ำเพิ่ม
3 ใช้เวลาประมาณ 30 วัน จะได้ปุ๋ยหมักในปริมาตรที่ลดลงร้อยละ 40 หากปุ๋ยยังมีความชื้นอยู่ ควรงดพรมน้ำและปล่อยให้แห้งสนิท เพื่อให้จุลินทรีย์หยุดการย่อยสลาย ปุ๋ยหมักที่ได้จะมีสีดำคล้ำ เปื่อยยุ่ย มีขนาดเล็กลง น้ำหนักเบา และไม่มีกลิ่นเหม็น
วิธีดูแล
1 ใช้ไม้คนส่วนผสมให้คลุกเคล้ากันทุกวัน วันละ 1-2 ครั้ง หากความชื้นลดลงควรพรมน้ำเพิ่ม
2 หมัก 30 วัน ปุ๋ยหมักจะลดลง 40% ของปริมาณเดิม ปล่อยให้แห้งสนิทเป็นอันใช้ได้
ที่มา บ้านและสวน
